BLOOM TAKSONOMİSİ

 

 Eğitim öğretimde hedefler basitten karmaşığa kolaydan zora ve bilinenden bilinmeyene birbirinin önkoşulu olacak şekilde aşamalı (taksonomik) olarak sıralanır.

            Taksonomi tasnif ederek dağıtma, sınıflandırma demektir. Öğretim amaçlarının bu anlamda en uygun sınıflandırması BLOOM tarafından yapılmıştır. BLOOM’un sınıflamasının temel özelliği öğretmene; “öğretim sonunda öğrencide ne tür değişiklik olacaktır?” sorusuna cevap bulmada yardımcı olmasıdır.

            Öğretim programı hedeflerinin aşamalı sınıflaması üç alanda yapılmaktadır. 

A)    Bilişsel alan

B)    Duyuşsal alan

C)    Devinimsel alan (1)

 

 A. BİLİŞSEL ALAN

 

 

 Bu taksonomi çeşidi bilgi ve zihinsel becerilerin gelişimini içerir. Bloom’a göre öğrencilerin düşünme seviyeleri en basitten en karışığa doğru altı seviyeden oluşmaktadır.

 

 

 

 

 Bilgi : Önceden edinilen bilginin hatırlanması ve tanımlanması yani geri çağırınım olarak adlandırılabilir.
Kavrama : Yorumlama,başka sözcüklerle tanımlama,diğer biçimdeki malzeme ve materyallere dönüştürme ,problem yorumu olarak özetlenebilir.
Uygulama : Önceden edinilen bir bilgiyi yeni koşullarda kullanabilmek olarak özetlenebilir.Matematik problemlerini bu kategoride ele alabiliriz.
Analiz : Elde olan verilerden mantıklı çıkarımlar yaparak çözmek,sonuç odaklı inceleme işlemi yapmak olarak özetlenebilir.
Sentez : Parçaları birleştirerek bütüne ulaşmak olarak adlandırılabilir.
Değerlendirme : Sorgulama diyebiliriz kısaca,bir bilgiyi doğru kriterleri seçerek sorgulamak.(2)

 

 

 B. DUYUŞSAL ALAN

 

 Hislerin,tavırların,motivasyon ve heyecan gibi duygusal halleri içerdiğini bilmeliyiz.
Bu alanın sınıflandırılması da şu şekilde oluyor; alma olgusu,olguya cevapvermek, değerlendirmek, organizasyon ve karakterize etmek.

Alma Olgusu : Seçicilikte dikkat, farkındalık.
Olguya cevap vermek : Edinilen bilgiye dair sorulara yanıt vermek,cevaplamada itaat.
Değerlendirmek : Sosyal çevrede varlığını planlarıyla gösterir, sonuca ulaşmak için plan yapar,başlatır,sürdürür,takip eder
Organizasyon : Değerleri karşılaştırma,değerlendirme ve sentez yapmak
Karakterize etmek : Grup çalışmalarında başarılı,bağımsız çalışmada güven duyan tavırda,davranışlarını kontrol eder.

C. PSİKOMOTOR ALAN

Algı : Kısaca bir adım sonrasını tahmin etme olarak adlandırabiliriz ya da adım-sonuç ilişkisini kurabilmek
Yerleştirmek : Üretme sürecinin adımlarını sırasıyla belirler, hareket etmeye hazırlık denebilir.
Güdümlü yanıt : Pratik yapmak, deneyimlemek olarak özetlenebilir.
Mekanizma : Yeni öğrenilecek olan bilgiyi ve beceriyi kavramada ara safha olarak adlandırılır.
Karmaşık açık cevap : Edinmiş olduğu bilgilerle yeni bilgileri harmanlayarak otomatik performansla direk hareket etmek.
İcat etme : Edinmiş olduğu verilerle yeni verilere ulaşmak.(2)

 

 

BLOOM TAKSONOMİSİ NEDEN YENİLENDİ ?

 

 

Her şey büyük bir hızla değişiyor ve gelişiyor. Peki ya, ihtiyaçlarımız ve öğrenme alışkanlıklarımız? Bilgiyi aktarmaktan öte üst düzey düşünme becerileri ile bilgiye ulaşılmasını sağlayan revize edilmiş Bloom Taksonomosi, teknoloji ve iletişim çağına uygun bir öğrenme hiyerarşisi olarak karşımıza çıkıyor.

 

 Taksonominin ortaya çıkış yılı olan 1956 yılından bugüne her alanda pek çok değişiklik ve yenilik gerçekleşti. Bu değişim ve yeniliklerin “eğitim” kavramını etkilemesi de kaçınılmazdı. Bugün eğitimciler “öğretme ve öğrenmenin” düşünmekten daha fazlasını içerdiği kabul ediyor. Bloom Taksonomisi; üst düzey bilişsel bilgileri tam olarak ifade edememesi, güncel bazı meselelerin taksonomi ile bağdaştırılamaması ve değerlendirme basamağında ortaya çıkan güçlükler gibi nedenlerden ötürü Anderson ve Krathwohl önderliğinde bir çalışma grubu tarafından revize edildi ve günün ihtiyaçlarına cevap veren bir hale getirildi. (3)

  

YENİLENMİŞ BLOOM TAKSONOMİSİ

 Bu başlık dikkati (Bloom’un orijinal başlığındaki) “eğitim hedeflerinin” durgun kavramından uzaklaştırmakta ve sınıflandırmanın daha dinamik bir şekilde kavramsallaştırılmasına çekmektedir. Yeniden düzenlenen taksonominin yazarları kategorilerini ve alt kategorilerini fiilimsilerle adlandırarak (orijinal taksonomideki isimler yerine) bu dinamizmin altını çizmektedirBu “eylem sözcükleri” düşünenlerin bilgiyle karşılaştığı ve çalıştığı bilişsel süreçleri tanımlamaktadır:

Hatırlama: Tanımak, Hatırlamak
Anlama: Yorumlamak, Örneklendirmek, Sınıflandırmak, Özetlemek, Çıkarım Yapmak, Karşılaştırmak, Açıklamak
Uygulama: Yapmak, Uygulamak
Analiz Etme: Farklılaştırmak, Düzenlemek, Atfetmek
Değerlendirme: Kontrol Etmek, Eleştirmek
Yaratma: Üretmek, Planlamak, Yetiştirmek(4)

 

 DİJİTAL BLOOM TAKSONOMİSİ

 Bloom öncelikle her öğrencinin algı yapısının farklı olduğunu bilerek okul, kurs gibi toplu eğitim verilen yerlerde bu farklılığın etkilerini en aza düşürmek ve bunu çocuk,aile,toplum için faydalı hale getirmek üzere çalışmalara başlamıştır. Bloom modelini oluşturan temel şey; öğrenciye etki eden kişisel algılama farklılıklarını kontrol altında tutarak öğretimin niteliğinin kontrol edilebilmesidir. ( bilgiustam )

Bu doğrultuda hazırlamış olduğu bireylerin düşünme seviyeleri; Bilgi, Kavrama, Uygulama, Analiz , Sentez , Değelendirme gibi aşamalara ayrılmıştır. Bloom’un taksonomisi üzerine çalışmalar yapan Andrew Churches ise bu aşamaları günümüze uyarlayarak taksonomiye uygun eğitsel uygulamaları bir araya getirmiştir. Bunlara ise Bloom’un Dijital Taksonomisi adını vermektedir.(5)

 

(1)http://www.webdersanesi.com/dersler/egitimde-program-gelistirme/hedeflerin-asamali-siniflandirilmasi---bloom-taksonomisi/282 

(2)http://www.bilgiustam.com/bloom-taksonomisi-nedir/

(3)http://blog.enocta.com/ogrenmede-yeni-boyut-yeni-bloom-taksonomisi/

(4)https://eflatunplatosu.com/2016/05/09/bloom-taksonomisinin-yeniden-duzenlenmis-hali/ 

(5)http://egitimteknoloji.net/2015/11/bloom-taksonomisine-gore-egitsel-uygulamalar/